Tag: zorg

Consultatieve leerlingbegeleiding

Professionalisering en onderwijsverbetering

Auteur:Wim Meijer
Uitgeverij:Gompel&Svacina
Plaats:Oud-Turnhout|’s Hertogenbosch
Jaar:2019
Pagina’s:242
ISBN-13:9789463711159
Prijs:€ 32,-

“Onderwijs draait om leerlingen. Zij volgen onderwijs om zich te ontwikkelen, om kennis en vaardigheden op te doen, om zich voor te bereiden op een zinvol bestaan in de samenleving. Leraren geven op de werkvloer vorm aan dat onderwijs. Ondersteund door materiële en niet-materiële voorzieningen stellen zij leerlingen in staat om de beoogde doelen te bereiken.”

“Consultatieve leerlingbegeleiding is een vorm van ondersteuning aan leraren die zich zorgen maken over leerlingen.”

Als gevolg van het Vlaamse decreet over de leerlingbegeleiding is na het handelingsgericht werken, nu ook de consultatieve leerlingbegeleiding decretaal verankerd. Het is de taak van de Centra voor leerlingenbegeleiding om de scholen consultatief te ondersteunen in hun zorg om de leerlingen. Hierdoor is het concept van Wim Meijer, dat al in de jaren negentig van de vorige eeuw indicatief was voor goede leerlingbegeleiding, opeens weer verrassend actueel. Wie het oorspronkelijk werk van Wim Meijer kent, zal bij het lezen van dit boek merken dat de auteur niet stilgezeten heeft en dat zijn concept van de consultatieve leerlingbegeleiding met de tijd is mee geëvolueerd. Hierdoor heeft het nog niets aan bruikbaarheid ingeboet. Reden genoeg om deze nieuwe uitgave op deze boekenblog de aandacht te geven die het verdient. En het aan te bevelen aan iedereen die van nabij met leerlingen en leerkrachten te maken heeft. Omdat je met de principes die in dit boek beschreven staat het verschil kunt maken. En dat is wat telt.

Het boek bevat 16 hoofdstukken, die ingedeeld zijn in vier grote entiteiten. Het eerste deel introduceert de consultatieve leerlingbegeleiding. Het is een methodiek die gaat over leerlingen en leraren die ook kan gezien worden als een samenwerkingsmodel tussen professionelen. Het situeert verder de consultatieve leerlingbegeleiding in het Vlaamse zorgcontinuüm zoals dat gebruikt wordt in de prodia-protocollen. Tenslotte schetst het de procesmatige aanpak van deze methodiek bondig maar zeer herkenbaar binnen het actuele Vlaamse onderwijsdiscours.

Het tweede deel staat helemaal in het teken van de betekenis van de consultatieve leerlingbegeleiding voor de leerkracht. Het maakt een onderscheid tussen het intuïtief en rationeel aanpakken van verschillen tussen leerlingen, grondt leerlingbesprekingen als startpunt van een (zorg)traject en illustreert de belangrijkste kenmerken aan de hand van een concreet voorbeeld. Het laatste hoofdstuk van dit deel beschrijft cd consultatieve leerlingbegeleiding als een vorm van professionalisering.

Deel drie gaat in op de consultatieve leerlingbegeleiding als methodiek en denkwijze. Het gaat dieper in op de theorieën en methodische overwegingen die aan de basis liggen van het concept en beschrijft de verschillende stappen van het (heuristische) stappenplan in detail.

In het vierde en laatste deel gaat de auteur dieper in op de betekenis van zijn concept voor de onderwijsverbetering, het zorgbeleid en de preventie.

Een boek dat het verdient om niet onopgemerkt te blijven.

Nieuwe autoriteit / Verbindend gezag voor het onderwijs

Auteur:Haim Omer
Uitgeverij:Pelckmans Pro
Plaats: Kalmthout
Jaar:2019
Pagina’s:173
ISBN-13: 9789463370714
Prijs:€ 29,50

“Het gezag versterken is niet alleen essentieel voor leraren, maar ook voor alle andere betrokkenen. Het is van vitaal belang voor kinderen en jongeren, want als de leraren niet over de nodige autoriteit beschikken om de gedragsregels op school te bepalen, zullen de dominante leerlingen dat wel doen.”

“Terwijl leraren vroeger bekende personen in de gemeenschap waren die werden gerespecteerd en gesteund door iedereen, zijn zij nu anonieme personen geworden”

Deze twee citaten uit het boek van Haim Omer schetsen het probleem dat zich op veel Vlaamse en Nederlandse scholen voordoet. Vroeger was de leerkracht een persoon van aanzien die bijna onvoorwaardelijk gesteund werd door de ouders en gerespecteerd door kinderen. Veel oudere lezers zullen met mij beamen dat je als kind, als je met straf thuiskwam, daar niet veel uitleg moest aan geven omdat de leerkracht toch onvoorwaardelijke werd geloofd en jijzelf ‘het wel verdiend zou hebben’. Nu leven we in een tijd waarin het niet uitzonderlijk is dat een nota van een leerkracht in een agenda door de ouders beantwoord wordt met een tegennota die het gezag van de leerkracht meteen onderuit haalt. En dit terwijl je vaststelt dat veel van de ouderlijke opvoedingstaken meer en meer in het mandje van de leerkrachten worden gelegd. Terwijl het gedachtengoed van Haim Omer al enige bekendheid heeft gekregen in het Vlaamse en Nederlandse onderwijs, heeft hijzelf nu voor de eerste maal een boek geschreven dat zich rechtstreeks richt tot de onderwijsmensen. Het is een boek dat zich heel vlot laat lezen en veel leerkrachten een hart (en een instrumentenkoffer) onder de riem zal steken. De vele voorbeelden die in het boek verwerkt zijn maken het voor iedere leerkracht bovendien zeer herkenbaar. Samen met de vele concrete tips die aangeboden worden zijn ze van die aard dat ze de existentiële eenzaamheid van het leerkracht-zijn kunnen doorbreken. Een absolute aanrader!

Het boek bestaat uit zes hoofdstukken en een conclusie. In het eerste hoofdstuk vertrekt Haim Omer vanuit de vaststelling dat de autoriteit van leerkrachten niet meer vanzelfsprekend is. Hij omschrijft zeer herkenbaar hoe kwetsbaar de leerkracht van vandaag wel is. Hij zet de traditionele vorm van autoriteit tegenover zijn Nieuwe Autoriteit en verduidelijkt meteen zijn 4 principes, namelijk aanwezigheid, zelfbeheersing, ondersteuning en volharding.

Het tweede hoofdstuk staat helemaal in het teken van het principe van de aanwezigheid in de klas, in de gehele school en tegenover elke leerling. Alle leerlingen moeten voelen dat hun leerkracht hen ziet, aan hen denkt en met hen een relatie aangaat.

Dat het noodzakelijk is dat leerkrachten en ouders een verbond met elkaar sluiten, is de essentie van het derde en uitgebreide hoofdstuk. Hoe je dit realiseert wordt uitvoerig beschreven. Om de kritische lezer meteen gerust te stellen, som ik hierna enkele rubrieken uit dit hoofdstuk op:

  • Hoe benader je ouders die mogelijk met geweld reageren op hun kind?
  • Hoe ga je om met ouders die overtuigd zijn dat de school hun kind viseert?
  • Een stappenplan voor de ontmoeting tussen ouders en schoolteam.

Leraren zijn verantwoordelijk voor elkaar. Dat is het leidende thema van het vierde hoofdstuk. Een aanval op één leraar moet opgevat worden als een aanval op het hele schoolteam. Wanneer dit als principe door alle leerkrachten omarmd wordt, verandert geleidelijk aan de status van de leraar en de sfeer op school. Niet langer ‘Ik in mijn klas’ maar wel ‘Wij in onze school’ dus. Hoe je dit alles realiseert en ondertussen toch de leerlingen blijft beschermen, kun je hier lezen.

Het vijfde hoofdstuk bespreekt niet alleen de rol van de directeur maar ook hoe hij zichzelf een plaats in het geheel kan verwerven zonder deloyaal te zijn aan ouders en tegelijk ook de leerkrachten. Er wordt ook aangegeven hoe hij de Nieuwe Autoriteit op zijn school kan introduceren.

Het zesde en laatste hoofdstuk gaat dieper in op het sanctiebeleid van een school, of beter gezegd: hoe de school zich voorbij de grenzen van het eigen sanctiebeleid kan ‘overstijgen’.

De algemene conclusie van het boek geeft kort enkele aanbevelingen om dit alles om te zetten naar de praktijk.