Tag: goed onderwijs

88 inzichten

om nog beter les te geven

Auteur:Tim Bowman
Uitgeverij:Bazalt
Plaats: Rotterdam
Jaar:2017
Pagina’s:182
ISBN-13: 9789461182418
Prijs:€ 21,-

“Als je op zoek bent naar een gedetailleerd lesplan, dan is dit niet het juiste boek voor je. Als je denkt dat de weg naar effectief lesgeven geplaveid is met onzekerheden, tegenstellingen en vergissingen… dan kan dit weleens het goede boek zijn.”

Wie vorming geeft aan leerkrachten weet dat deze altijd vragen naar zo concreet mogelijke, onmiddellijk in de praktijk toepasbare tips. Soms zelfs in die mate, dat ze geen oog hebben voor en/of geen oor hebben naar de theoretische achtergrond van deze tips. Wat dan aanleiding geeft tot de verzuchting dat het ‘allemaal niet werkt’. Met dit boek ligt dat anders. Het heeft niet de bedoeling om pasklare tips en trucs aan te leveren. Het wil leerkrachten en alle andere onderwijsmensen inspireren en laten reflecteren aan de hand van de 88 inzichten die in dit boek zijn opgenomen en die stuk voor stuk nauwelijks hun op wetenschappelijk bewijs gebaseerde achtergrond kunnen verhullen. Het is dan ook niet zonder reden dat niemand minder dan John Hattie zich heeft laten lenen om het voorwoord te schrijven. Dit alles maakt het tot het ideale (her)bronnenboek voor het onderwijs.

De trouwe lezers van deze boekenblog weten dat er normaal gezien na de cursorische inleiding een beschrijving volgt van de inhoud van het boek. Vergeef me dat ik dit deze keer niet doe. Dit zou immers betekenen dat ik de volledige inhoud van dit boek hier inzicht na inzicht zou moeten overpennen. Wat nadrukkelijk niet de bedoeling is. Daarom geef ik tot slot van deze korte bespreking en als smaakmaker de titel van een vijftal inzichten mee. Wie deze de titel te cryptisch vindt, moet dan maar het boek consulteren voor meer duidelijkheid.

  • Wees niet de favoriete leraar
  • Geef hun keuzes
  • Gebruik je superkrachten
  • Je zult je soms beroerd voelen / je zult soms willen stoppen
  • Sla een brug

En als we nu weer eens gewoon gingen lesgeven?

Een kwaliteitsaanpak voor scholen

Auteur:Eva Naaijkens & Martin Bootsma
Uitgeverij:Pica
Plaats: Huizen
Jaar:2019
Pagina’s:184
ISBN-13:9789492525390
Prijs:€ 24,95

“Te veel activiteiten en te weinig tijd besteden aan de uitvoering ervan is een giftige cocktail.”

“Een valkuil in het onderwijs is te denken dat een ervaren leraar automatisch een goede leraar is.”

“Onze aanpak creëert letterlijk meer tijd om je te richten op de wezenlijke processen in je school.”

Het is intussen een bekend fenomeen in het Vlaamse en Nederlandse onderwijs. Leerkrachten moeten met zoveel randprocessen en randtaken rekening houden, dat ze meer en meer het gevoel krijgen om niet meer tot de essentie van hun opdracht toe te komen, het gewoon en goed lesgeven. Of zoals een leerkracht het deze week nog aan mij verwoordde: “Ik doe mijn job graag voor de kinderen, maar al dat papierwerk is er te veel aan”.

De auteurs van dit boek hebben in de praktijk van het Nederlandse onderwijs een eigen kwaliteitsaanpak ontwikkeld, de Enigma-aanpak, die universeel, in elke school toe te passen is. Je zou deze aanpak kunnen omschrijven met het cliché minder is meer, waarbij minder slaat op het aantal doelen en ambities die een school wil waarmaken en meer op de onderwijskwaliteit. Deze uitspraak wil allerminst zeggen dat de aanpak een cliché is. Integendeel: het is een blauwdruk voor goed onderwijs gegeven door gelukkige en gemotiveerde leerkrachten. Eigenlijk is het boek een eerbetoon aan het handelings-gerichte principe De leerkracht doet ertoe.

Enigma is een aanpak die bestaat uit twee sporen. Het eerste spoor richt zich op het ontwikkelen en borgen van de basis voor de kwaliteitszorg op school, het andere richt zich op het professionaliseren van het team. Beide sporen zijn nauw met elkaar verweven: onderwijskwaliteit vraagt vakmanschap en vakmanschap vraagt tijd om die onderwijskwaliteit te kunnen garanderen.

De kwaliteitsaanpak wil een antwoord bieden op de problemen die in het Nederlandse en, mutatis mutandis, in het Vlaamse onderwijs aan de orde zijn. Namelijk:

  • de ervaren werkdruk;
  • de administratieve druk;
  • het uitvallen van beginnende leerkrachten;
  • de onduidelijkheid over het curriculum;
  • de druk van het Passend onderwijs (NL) of het M-decreet (VL);
  • de druk op de schoolleiding, de directie, het directieteam;
  • het gebrek aan een gezamenlijke missie en visie van het leerkrachtenteam.

Vanuit mijn eigen ervaring zou ik hieraan willen toevoegen dat deze kwaliteitsaanpak ook een antwoord zou kunnen bieden op het probleem van de uitval van nieuwe directies die het – in Vlaanderen althans – na een termijn van twee jaar lijken voor bekeken te houden.

Na een uitgebreide introductie van de aanpak in het eerste hoofdstuk tonen de auteurs in het tweede hoofdstuk aan hoe men met deze aanpak de werkdruk in de school kan terugdringen. Dit doen ze aan de hand van hele concrete aanbevelingen die af en toe zeer confronterend kunnen zijn voor directies en leerkrachten omdat ze een aantal heilige huisjes onderuit halen.

In het derde hoofdstuk staat het vakmanschap van de leerkracht centraal. Waarbij de rollen van de individuele leerkracht, het leerkrachtenteam en de schoolleiding centraal staan en zeer uitgebreid toegelicht worden. Ook de beginnende leerkracht krijgt hierin een nadrukkelijke plaats.

Hoofdstuk vier leert ons hoe het schoolteam constructief aan de schoolorganisatie kan bouwen. De schoolorganisatie is immers niet exclusief het domein van de schoolleiding maar wel de verantwoordelijkheid van iedereen die op de school werkt.

Het vijfde hoofdstuk leert de lezer hoe hij de voorgestelde kwaliteitsaanpak op school kan implementeren.

In het laatste hoofdstuk brengen de auteurs een aantal doordachte bedenkingen bij de voorgesteld aanpak naar voren.

Rest me hier deze boekvoorstelling te besluiten met de volgende boutade:

En wat als alle onderwijsmensen nu eens gewoon dit boek gingen lezen?