Handboek stimulering geletterdheid
| Auteur: | Hetty van den Berg, Irma Land & Iris Meijsing |
| Uitgeverij: | SWP |
| Plaats: | Amsterdam |
| Jaar: | 2019 |
| Pagina’s: | 372 |
| ISBN-13: | 9789088500008 |
| Prijs: | € 75,00 |
‘We moeten alle kinderen optimaal voorbereiden op hun deelname aan de maatschappij. Het risico op laaggeletterdheid moet wezenlijk verkleind worden. Hoe doen we dat? ‘
”Laaggeletterdheid wordt ook wel ‘functioneel analfabetisme’ genoemd. Het gaat om mensen in de leeftijd van zestien jaar en ouder die grote moeite hebben met lezen, schrijven, rekenen en/of met het gebruik van de computer’
Geletterdheid is geen zaak van de lagere school alleen. Deze zaak begint al heel vroeg thuis en in de voorschoolse kinderopvang door het creëren van een talige en taalrijke omgeving en moet systematisch en gericht aangepakt worden in het kleuteronderwijs zodat alle kinderen goed voorbereid beginnen aan het effectieve leesonderwijs van het eerste leerjaar en de daaropvolgende leerjaren. In de huidige COVID-19 periode wordt meer en meer duidelijk dat deze ‘gewone’ geletterdheid moet aangevuld worden met de ‘digitale’ geletterdheid. Ook aan deze laatste vorm van geletterdheid moet men al van jongsaf mee vertrouwd gemaakt worden. Het is de verdienste van dit boek (met bijbehorende website) – en dat is bovendien vrij uniek – om deze beide vormen van geletterdheid in één adem voor de leeftijdsgroep van 0 tot en met 7 jaar op een onderhoudende, aantrekkelijke en concrete wijze onder de aandacht te brengen. Dat het daarbij niet alleen stimulerend en preventief wil zijn voor alle kinderen in het algemeen, maar heel duidelijk ook uitgaat van een proactieve aanpak voor kinderen met een (digitale) taalachterstand in het bijzonder, maakt het tot een ‘verplicht’ hebbeding voor elke kinderopvang en basisschool.
In het eerste hoofdstuk leiden de auteurs hun boek in. Ze hebben het over het belang van het voorbereiden van kinderen op het functioneren in onze huidige maatschappij. Daarbij hebben ze aandacht voor de laaggeletterdheid en over de ontwikkeling van de geletterdheid. Hierbij laten ze het niet na om de samenhang tussen de mondelinge taalvaardigheid en de geletterdheid heel nadrukkelijk te duiden. Vaardigheden die ze hierbij centraal stellen zijn de woordenschat, de vertelvaardigheid, het luisteren, en het voeren van gesprekken. Dit hoofdstuk larderen ze verder met algemene tips een aanwijzingen op de geletterdheid van jonge kinderen te stimuleren.
Deze ‘stimulering’ werken ze verder uit in het tweede hoofdstuk waarbij ze de 21ste eeuwse geletterdheid uiteentrekken in 4 domeinen:
- leesplezier, boekoriëntatie en verhaalbegrip,
- taalbewustzijn en het alfabetisch principe,
- functies van schrift,
- digitale geletterdheid.
De digitale geletterdheid wordt verder uiteen getrokken in de volgende aspecten:
- informatievaardigheden,
- computerdenken,
- ict-basisvaardigheden,
- mediawijsheid.
Centraal plaatsen ze het onderzoekend en ontwerpend leren en de woordenschat om aan deze geletterdheid te werken. Ze hebben ook aandacht voor het signaleren en voorkomen van problemen.
De hoofdstukken 3, 4, 5 en 6 staan dan telkens volledig in het teken van één van de vier aspecten van de digitale geletterdheid zoals de auteurs die zien.
De hoofdstukken 7 en 8 sluiten het boek met heel concrete voorstellen af. In het zevende hoofdstuk werken de auteurs uit hoe men de ‘digitale’ geletterdheid tijdens het hoekenwerk in 7 verschillende maar toch met elkaar samenhangende hoeken kan stimuleren. In het achtste en laatste hoofdstuk tenslotte krijgt de lezer concrete voorstellen om het hele (school)jaar door de geletterdheid te stimuleren.
Zoals al eerder in andere woorden gezegd: een waardevol boek.
BOEKetje Onderwijs 2.0 